Taal Tel 5 – VECTIS
Vir meer as ’n dekade lank het AfriForum kontak met Marc le Clercq en Joris Cornelissen, twee Nederlanders met ’n groot belangstelling in ons land, kultuur en veral Afrikaans. Hulle betrokkenheid by wedersydse bewusmaking oor en uitreik aktiwiteite tussen Afrikaans en Nederlands waaroor later meer vertel word, het gelei tot die totstandkoming van VECTIS, waaroor ons met hulle gesels het. Hulle het gevra om in Nederlands op die vrae te antwoord, omdat Vectis Afrikaanse lesers opnuut ook weer aan húlle taal wil bekendstel.
Wie of wat is VECTIS?
Marc en Joris: VECTIS is een Nederlandse stichting die Zuid-Afrika en de Lage Landen dichter bij elkaar brengt. Dat gebeurt door samenwerking, verbinding en uitwisseling van kennis. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de hefboom (VECTIS) die de taalverwantschap tussen het Nederlands en het Afrikaans biedt. VECTIS is resultaatgericht, werkt snel, bundelt deskundigheid en zoekt samenwerking met organisaties met overlappende doelstellingen en ambities. In alle gevallen staat concrete output centraal. Geen woorden, maar daden!
Hoe lank bestaan julle al?
Marc en Joris: Wij hebben VECTIS opgericht in 2018. Het eerste product van VECTIS is een internationale digitale lesbrief voor leerlingen in het voortgezet onderwijs (14 – 17 jaar) over de varianten van het Standaardnederlands buiten Europa. De gratis lesbrief is te downloaden vanaf onze website: www.vectislingua.org. In deze lesbrief staat het Afrikaans centraal als een multi-etnische, inclusieve en zelfstandige taal met onmiskenbare Nederlandse wortels. Daarnaast is het de bedoeling om bij jongeren de bekendheid van het Nederlands in Suriname en het Nederlands in de Cariben te vergroten. Inmiddels wordt de lesbrief op 37 scholen in binnen- en buitenland gebruikt en hebben ongeveer 1 500 a 2 000 leerlingen gewerkt met de lesbrief. (Zie onderstaande afbeelding over de verspreiding en het gebruik van de lesbrief.)
Waar kom julle belangstelling in Afrikaans vandaan?
Marc en Joris: Marc heeft lang voor de Nederlandse Taalunie gewerkt en vanuit die positie was hij bijna 25 jaar verantwoordelijk voor de samenwerking met Zuid-Afrika en in die samenwerking nam de positie van het Afrikaans vanzelfsprekend een belangrijke plaats in. Daarnaast is hij als taalkundige geïnteresseerd in de verwantschap tussen het Afrikaans en het Nederlands. Vervolgens heeft hij belangstelling voor de verschillende varianten van het Afrikaans verspreid over het land. Ten slotte trekt Marc zich vanuit historisch perspectief de maatschappelijke en politieke positie van de sprekers van het Afrikaans aan.
Joris is oprichter van het Festival voor het Afrikaans in Amsterdam, een breed meerdaagse festival met het Afrikaans als stralend middelpunt in muziek, toneel, film, debat en poëzie. Als alles goed gaat beleeft het festival eind 2023 zijn vijfde editie. Joris heeft een sterk gevoel over moedertaal, in zijn geval het Nederlands. Zeker in tijden van internationalisering wordt de band met je moedertaal alleen maar sterker zo vindt hij. De verbinding tussen Nederlands en Afrikaans vindt Joris eenvoudigweg uniek en waardevol en inspireert hem om Nederlandstalige mensen (weer) meer in aanraking te laten komen met het Afrikaans. In het dagelijks leven is Joris (Beleids) coördinator Multiomodaal Goederenvervoer en Logistiek op het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Waarom dink julle is dit belangrik dat kinders op verskillende kontinente van mekaar se tale moet leer?
Marc en Joris: In het Nederlands luidt een spreekwoord “onbekend maakt onbemind”. Een ander spreekwoord is “wat de boer niet kent dat eet hij niet”. Met andere woorden, contact met andere mensen is essentieel om als mensheid vooruit te kunnen. De beste manier om kennis te maken met een andere persoon of een andere cultuur is om je te verdiepen in de taal van de ander. De jeugd heeft de toekomst, dus deze kennismaking met andere talen moet zo vroeg mogelijk gebeuren. Taal opent deuren en de deur tussen het Nederlands en het Afrikaans staat al op een kier.
Wat is julle antwoord op mense wat sê dat Afrikaans nie ’n toekoms het nie?
Marc en Joris: Vaak komt dit voort uit onwetendheid. Het Afrikaans is immers een springlevende taal waarin geschreven, gezongen en geweend wordt. Een taal die vastgelegd is in de grondwet, een taal die in het onderwijs gebruikt wordt en een taal die op groeiende belangstelling mag rekenen buiten Zuid-Afrika. Zo wordt aan verschillende universiteiten in Europa Afrikaans aangeboden en vrijwel iedereen in de Lage Landen, jong en oud, die in aanraking komt met het Afrikaans is enthousiast. Het Afrikaans heeft een zeer sterke dynamiek en zolang de Afrikaanstaligen het geloof blijven behouden in hun eigen taal en deze taal blijven gebruiken, heeft het Afrikaans toekomst.
Hoe gaan dit met Nederlands – ervaar die taal ook uitdagings?
Marc en Joris: Ook het Nederlands is een springlevende taal. Ieder jaar wordt het Nederlands verrijkt met nieuwe woorden en uitdrukkingen. Met het aantal sprekers van het Nederlands gaat het ook goed. Ieder jaar groeit het aantal Nederlandstaligen (ca. 25 miljoen), dat gaat hand in hand met de bevolkingsgroei in de Lage Landen. Wat de status van het Nederlands betreft zijn er echter wel uitdagingen. Zo is het gebruik van het Engels in het Hoger- en Academisch onderwijs dermate toegenomen dat er een onbalans met het Nederlands is ontstaan. Hiervoor is inmiddels gelukkig politieke aandacht, getracht wordt om deze ontwikkeling bij te sturen.
Waar kan mense meer oor VECTIS uitvind, of julle kontak as hulle betrokke wil raak?
Marc en Joris: Op de site van VECTIS is veel informatie over onze organisatie te vinden: https://vectislingua.org/. Indien er vragen zijn dan kan men contact opnemen via e-mail: info@vectislingua.org
